Trong vòng một tuần, hơn 1.000 nhà khoa học tại các trường đại học Mỹ đã ký vào thư ngỏ gửi Tổng thống Mỹ Joe Biden và Hội đồng an ninh quốc gia của Nhà Trắng. Steven Kivelson và Peter Michelson – hai giáo sư vật lý tại Stanford – cho rằng tốc độ thu thập chữ ký và trình độ của những người ủng hộ đã phản ánh mong muốn gia hạn thỏa thuận này.
“Trong số các mục tiêu quan trọng nhất của nghiên cứu học thuật là theo đuổi kiến thức mới về thế giới tự nhiên và giáo dục, đào tạo thế hệ các nhà khoa học tiếp theo. Hoạt động này được thực hiện tốt nhất với sự tham gia của các nhà khoa học từ khắp nơi trên thế giới”, thư viết.
Hiệp định hợp tác Khoa học và Công nghệ (STA) giữa Mỹ và Trung Quốc được ký lần đầu vào năm 1979 khi Washington và Bắc Kinh thiết lập quan hệ ngoại giao. STA được gia hạn mỗi 5 năm từ đó tới nay. Dù vậy, lo ngại ngày một tăng của Mỹ đối với đánh cắp tài sản sở hữu trí tuệ và năng lực quân sự của Trung Quốc khiến các nhà lập pháp đặt câu hỏi về việc gia hạn.
Ngày 10/6, 10 thành viên Đảng Cộng hòa gửi thư hối thúc Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony Blinken không gia hạn thỏa thuận. Họ cho rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục tìm kiếm cơ hội khai thác các quan hệ hợp tác trong khuôn khổ STA để thúc đẩy các mục đích quân sự và trong vài trường hợp làm suy yếu chủ quyền của Mỹ.
Tuần trước, Bộ Ngoại giao cho biết Mỹ đang muốn gia hạn STA thêm 6 tháng trong khi đàm phán với Bắc Kinh để “sửa đổi và củng cố” các điều khoản của thỏa thuận.
Trong thư ngỏ, các giáo sư chỉ ra thông tin nghiên cứu liên quan đến nguy cơ an ninh quốc gia “nên được phân loại” theo Chỉ thị Quyết định An ninh Quốc gia 189, trong khi nghiên cứu cơ bản tại các trường đại học Mỹ “dự định được công bố công khai” và “không nên được phân loại”. Bốn thập kỷ qua, thỏa thuận đã cung cấp khuôn khổ để kết nối giữa các cá nhân và trao đổi giáo dục, mang đến “lợi ích lớn” cho Mỹ, thư viết.
“Chúng tôi có thể chứng thực rằng việc cắt đứt liên hệ với Trung Quốc sẽ ảnh hưởng trực tiếp và tiêu cực đến nghiên cứu riêng của chúng ta, công việc của các đồng nghiệp và/hoặc sứ mệnh của các trường đại học”, thư có đoạn. “Mỹ nên gia hạn không phải vì Trung Quốc muốn như vậy mà vì lợi ích tốt nhất của Mỹ”.
(Theo Nikkei)