Sự ra đời của ‘Shahed-FPV’: Từ drone Iran đến vũ khí Nga ‘siêu linh hoạt’

Shahed-136 (hay Geran-2 theo tên Nga) vốn là drone cảm tử giá rẻ của Iran, với tầm bay 1.000km và đầu đạn 50kg, đã trở thành ‘vũ khí chủ lực’ của Moscow từ năm 2023. 

MiG-41 Nga tốc độ Mach 5 ‘xuyên không’, công nghệ tàng hình thế hệ 6, ‘thợ săn’ F-35 hay chỉ là giấc mơ?

Nhưng Nga không dừng lại ở việc sao chép: Họ đang biến nó thành một ‘máy bay không người lái cảm tử FPV khổng lồ’, kết hợp sức mạnh hủy diệt tầm xa với khả năng điều khiển thời gian thực như drone FPV nhỏ gọn mà Ukraine dùng để hạ xe tăng Nga. 

Theo phân tích mảnh vỡ từ các drone bị bắn hạ ở Ukraine, Nga bắt đầu lắp đặt từ tháng 7/2025, và đến đầu tháng 9 đã sản xuất hàng loạt. Các thay đổi chính bao gồm: 

Camera ‘mắt thần’ trên mũi: Một camera giám sát giá rẻ (thường dùng cho an ninh), lắp cố định ở mũi drone, cung cấp hình ảnh phía trước thời gian thực. 

Không chỉ bay theo lập trình cố định, giờ Shahed có thể ‘nhìn’ và điều chỉnh đường bay, đuổi theo mục tiêu di động như tàu hỏa hay xe tải logistics. 

Chuyên gia điện tử Ukraine Serhii ‘Flash’ Beskrestnov mô tả: ‘Nó giống như FPV khổng lồ, Nga đang copy công nghệ của chúng tôi để tăng độ chính xác’. 

Mesh Modem và mạng lưới ‘Chuỗi Relay’: Modem Trung Quốc XK-F358 (từ Xingkai Tech, phiên bản công nghiệp HX-50) biến drone thành nút relay động. 

Su-75 Checkmate Nga tầm bay 3.000km, trần bay 17.500m, radar ‘soi’ 200km, ‘thay đổi không chiến toàn cầu’

Dữ liệu video và lệnh điều khiển được truyền qua ‘chuỗi’, drone này nhận từ drone kia, hoặc qua trạm mặt đất do mạng lưới tình báo Nga lắp đặt. 

Điều này giúp drone kháng jamming điện tử tốt hơn, với 8-12 ăng-ten (tăng từ 4) và công nghệ chống nhiễu Iran mới. 

Phiên bản MS (Modified Shahed) còn tích hợp camera hồng ngoại và công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để tự điều hướng nếu mất tín hiệu.

Nâng cấp Jet-Powered (Geran-3): Từ tháng 9/2025, Nga thử nghiệm động cơ turbojet Trung Quốc Telefly JT80, đẩy tốc độ từ 185km/h lên 300-370km/h, gấp đôi bản gốc. 

Phạm vi giảm còn 1.000km (do động cơ kém hiệu quả), nhưng drone giờ khó bị bắn hạ bởi súng máy Gepard hay drone đánh chặn Ukraine. 

Chi phí tăng 40% (khoảng 70.000 USD/chiếc), nhưng Nga vẫn sản xuất tại nhà máy Alabuga với công nghệ Iran chuyển giao. 

Những mod này không phải ‘phát minh Nga’, chúng mượn từ Iran (chống nhiễu, AI) và Trung Quốc (modem, động cơ), nhưng sự kết hợp tạo ra ‘drone lai’ độc đáo: Tầm xa như tên lửa hành trình, linh hoạt như FPV. 

Mối đe dọa ‘lai mới’: Từ hạ tầng đến săn mục tiêu di động

Sự xuất hiện của Shahed-FPV đánh dấu bước ngoặt trong tác chiến drone Ukraine-Nga. Trước đây, Shahed chỉ bay theo đường cố định, dễ bị EW (chiến tranh điện tử) Ukraine bẻ hướng, tỷ lệ bắn hạ lên đến 83% vào tháng 8/2025. Giờ, với camera và mesh, chúng có thể:

‘Siêu’ tên lửa Chubby Neptune tầm bắn 500km, đầu đạn 200kg, công nghệ AI tối tân khiến Nga ‘toát mồ hôi’

Đuổi theo mục tiêu di động: Video Nga công bố ngày 1/10/2025 cho thấy MS Shahed tấn công tàu hỏa đang chạy ở Chernihiv, phá hủy đường sắt và trạm điện. 

Chúng ưu tiên logistics Ukraine – đường sắt Sumy-Chernihiv, thiết bị nặng, thậm chí rải mìn chống tăng PTM-3 từ trên cao. 

Tấn công hạ tầng sâu: Bay cao né radar, liệng thấp tránh phát hiện, kết hợp ‘Operation False Target’, thả drone giả để làm kiệt phòng không Ukraine, mở đường cho tên lửa hành trình. Tỷ lệ trúng mục tiêu tăng từ 6% (11/2024) lên 16% (6/2025), thậm chí 50% trong một số đêm. 

Đầu đạn thermobaric mới (hút oxy, gây sụp phổi) biến chúng thành ‘quả bom chân không’ chết người.

Kháng cự EW và số lượng lớn: Với 8 ăng-ten và công nghệ AI, drone khó bị jamming hơn. Nga có thể tung hàng trăm chiếc/đêm, nhắm vào Kyiv và lưới điện – một mối đe dọa ‘tử thần’ cho mùa đông 2025.

Chuyên gia Fabian Hinz (IISS) cảnh báo: ‘Nga đang biến Shahed thành vũ khí đa năng, khó dự đoán hơn bao giờ hết’. 

Trong khi, Tổng tư lệnh Ukraine Oleksandr Syrskyi thừa nhận: ‘Đây là cuộc đua công nghệ – ai dẫn đầu sẽ thắng’. 

Ukraine phản công: EW nâng cấp và drone đánh chặn tốc độ cao

Kiev không ngồi yên. Từ tháng 3/2025, Ukraine tăng cường EW, bắn hạ nhiều Shahed hơn nhờ jammer tiên tiến. Họ đã triển khai drone đánh chặn jet-powered (từ 2024), như Wild Hornet, đạt tốc độ 300km/h để săn Geran-3. 

Tên lửa Hyunmoo-5 tầm bắn 5.500km, tốc độ Mach 10, công nghệ phóng ‘lạnh’, khiến Nga lo lắng

Chuyên gia Valeriy Romanenko nhận định: ‘Mod của Nga thô sơ nhưng hiệu quả, chúng ta cần drone nhanh hơn và EW thông minh hơn để chặn ‘FPV khổng lồ’ này’. 

Tác động từ Israel? Các cuộc không kích Iran có thể gián đoạn nguồn cung chống nhiễu và động cơ, làm chậm sản xuất Nga, theo Bộ Quốc phòng Anh. 

Nhưng chuyên gia David Albright (ISIS) dự báo: ‘Nga sẽ chịu thiệt hại dài hạn, nhưng kho dự trữ hiện tại đủ cho hàng nghìn cuộc tấn công’. 

Cuộc chiến drone, ai sẽ thắng ‘trò chơi mèo vờn’?

Shahed-FPV không chỉ là nâng cấp kỹ thuật, nó là minh chứng cho sự thích nghi đáng sợ của Nga, biến drone Iran thành ‘mối đe dọa lai’ kết hợp tầm xa và độ chính xác. 

Với sản xuất hàng loạt tại Alabuga và linh kiện từ Trung Quốc, Moscow có lợi thế số lượng. Ukraine cần đầu tư gấp đôi vào EW, drone đánh chặn và AI để lật ngược thế cờ.

Cuộc chiến công nghệ này đang nóng hơn bao giờ hết: Nga copy, Ukraine sáng tạo, và tương lai chiến trường phụ thuộc vào ai ‘hack’ nhanh hơn. 

BMPT Terminator 2025 hỏa lực khủng khiếp, công nghệ chống drone tối tân, thống trị chiến trường Ukraine

BMPT Terminator 2025 của Nga tích hợp công nghệ đỉnh cao: giáp chống drone tối tân, chiến tranh điện tử gây nhiễu, và hỏa lực đa mục tiêu siêu chính xác. Lô xe mới bàn giao cho Bộ Quốc phòng Nga tháng 10/2025 có gì khiến thế giới phải kinh ngạc?

Xe tăng T-90MS với pháo 125mm, giáp phản ứng nổ, công nghệ chống drone, thống trị chiến trường Ukraine

Nga bất ngờ điều xe tăng T-90MS từ triển lãm Dubai đến chiến trường Ukraine. Với pháo 125mm, giáp phản ứng nổ và công nghệ chống drone, liệu ‘quái thú’ này có xoay chuyển chiến trường Ukraine?

Tên lửa Nightfall tầm bắn 600km, đầu đạn 500kg, công nghệ tàng hình giúp Ukraine lật ngược thế cờ trước Nga

Với công nghệ tàng hình, khả năng chống nhiễu và tầm bắn vượt trội, tên lửa Nightfall có thể là át chủ bài mới của Kiev. Liệu siêu vũ khí này có trở thành bước ngoặt chiến lược, hay chỉ là tham vọng trên giấy?